Hałas to niepożądany dźwięk, który zakłóca koncentrację, komunikację i wpływa negatywnie na organizm. O ile krótkotrwały kontakt z głośnym dźwiękiem może wywołać chwilowy dyskomfort, o tyle stała ekspozycja na hałas powyżej 85 decybeli (dB) może prowadzić do nieodwracalnych zmian w strukturze ucha wewnętrznego.
W uchu znajdują się mikroskopijne komórki odpowiedzialne za odbieranie bodźców dźwiękowych. Gdy hałas jest zbyt intensywny, rzęski te ulegają uszkodzeniu lub zanikają – a raz zniszczone, nie regenerują się. W efekcie rozwija się przewlekły ubytek słuchu, często niezauważany przez długi czas.
Hałas działa nie tylko na narząd słuchu. Może powodować również:
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- bóle głowy i bezsenność,
- rozdrażnienie i problemy z koncentracją,
- uczucie zmęczenia i stresu,
- pogorszenie refleksu i ryzyko wypadków przy pracy.
Niektóre grupy zawodowe są szczególnie narażone na nadmierny hałas. To przede wszystkim pracownicy:
- przemysłu ciężkiego i hutnictwa,
- budownictwa,
- zakładów produkcyjnych i stolarskich,
- lotnisk i transportu,
- służb mundurowych (np. policji, wojska),
- muzycy, DJ-e, technicy dźwięku,
- kierowcy i operatorzy maszyn.
W tych branżach natężenie dźwięku często przekracza bezpieczne normy, dlatego obowiązkowe jest stosowanie środków ochrony słuchu oraz regularne badania kontrolne.
Utrata słuchu postępuje stopniowo, dlatego wiele osób przez długi czas nie zdaje sobie sprawy z problemu. Na początku mogą pojawić się:
- uczucie „zatkanego ucha”,
- szumy uszne lub dzwonienie,
- trudności w rozumieniu mowy w hałaśliwym otoczeniu,
- konieczność zwiększania głośności telewizora czy telefonu.
Z czasem objawy te nasilają się, a słuch staje się coraz słabszy. Niestety, w przeciwieństwie do infekcji ucha, uszkodzenie słuchu spowodowane hałasem jest trwałe. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i szybka konsultacja z laryngologiem lub audiologiem, jeśli pojawią się niepokojące symptomy.
Zgodnie z przepisami BHP, dopuszczalne natężenie hałasu w środowisku pracy wynosi:
- 85 dB – przy ośmiogodzinnym dniu pracy,
- 88 dB – przy czterech godzinach ekspozycji,
- 91 dB – przy dwóch godzinach,
- 94 dB – przy jednej godzinie.
Każdy wzrost natężenia dźwięku o 3 dB oznacza podwojenie intensywności hałasu, dlatego nawet niewielka różnica w pomiarach ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa słuchu.
Pracodawca ma obowiązek oceniać poziom hałasu w miejscu pracy i zapewnić środki ochrony indywidualnej, jeśli dopuszczalne normy są przekraczane.
Ochrona słuchu wymaga konsekwencji i odpowiedniego podejścia. Oto najważniejsze zasady:
To podstawowa i najskuteczniejsza metoda ochrony. Na rynku dostępne są różne rodzaje:
- nauszniki przeciwhałasowe – dobrze tłumią dźwięk, nadają się do pracy w zakładach przemysłowych,
- zatyczki do uszu (stopery) – wygodne i higieniczne, idealne dla osób pracujących indywidualnie,
- zatyczki indywidualne na miarę – wykonywane przez specjalistę, dopasowane do kształtu ucha, szczególnie polecane muzykom i operatorom sprzętu.
Ważne, by ochronniki były odpowiednio dopasowane – zbyt luźne lub źle założone nie zapewnią skutecznej ochrony.
Jeśli to możliwe, warto co jakiś czas opuszczać głośne pomieszczenie, by dać uszom odpocząć. Krótkie przerwy regeneracyjne znacznie zmniejszają ryzyko trwałych uszkodzeń słuchu.
W wielu miejscach można zastosować maty dźwiękochłonne, ekrany akustyczne lub specjalne obudowy maszyn, które ograniczają poziom hałasu.
Osoby pracujące w hałasie powinny minimum raz w roku wykonywać badanie audiometryczne, które ocenia progi słyszenia. Wczesne wykrycie ubytku pozwala zapobiec jego pogłębianiu.
Po pracy w hałasie nie warto słuchać głośnej muzyki przez słuchawki ani przebywać w klubach czy na koncertach o dużym natężeniu dźwięku. Uszy potrzebują czasu na regenerację.
Jeśli zauważysz, że gorzej słyszysz, częściej prosisz o powtórzenie rozmowy lub odczuwasz dzwonienie w uszach, nie zwlekaj z wizytą u laryngologa. Możesz umówić się na wizytę na www.cmpromed.pl/laryngolog-nowa-huta. Specjalista oceni stan przewodu słuchowego, błony bębenkowej oraz wykona badanie audiometryczne.
Wczesna diagnoza może zapobiec trwałemu uszkodzeniu słuchu, a w niektórych przypadkach umożliwi wdrożenie terapii wspomagających. Laryngolog pomoże też dobrać odpowiednie środki ochrony słuchu lub skieruje na dalsze badania, jeśli problem ma charakter neurologiczny.
Coraz więcej firm inwestuje w innowacyjne rozwiązania akustyczne – zarówno dla pracowników przemysłowych, jak i biurowych. Dostępne są m.in.:
- inteligentne słuchawki ochronne z funkcją komunikacji głosowej i filtrowania dźwięków,
- czujniki hałasu, które informują o przekroczeniu dopuszczalnych norm,
- oprogramowanie do analizy środowiska akustycznego, pomagające zaplanować działania redukujące hałas.
To dowód, że dbałość o słuch nie jest już tylko obowiązkiem, ale elementem nowoczesnej kultury bezpieczeństwa pracy.
Hałas to niewidzialny, lecz bardzo realny przeciwnik zdrowia. Działa powoli, ale nieubłaganie, prowadząc do nieodwracalnej utraty słuchu. Dlatego tak ważne jest, by nie lekceważyć sygnałów ostrzegawczych i stosować środki ochrony w miejscu pracy.
Pamiętaj – uszy nie mają mechanizmu naprawczego. To, co stracisz przez długotrwały hałas, nie wróci. Warto więc zadbać o profilaktykę, regularne badania słuchu i konsultacje z laryngologiem. Dzięki temu możesz pracować bezpiecznie i cieszyć się dobrym słuchem przez wiele lat.
Artykuł Partnera.