Codziennie w jamie ustnej odkłada się płytka nazębna, zawierająca bakterie wydzielające kwasy silnie oddziałujące na zęby. Bakterie te powodują remineralizację szkliwa oraz stopniowe jego niszczenie. Zasadniczą kwestią jest więc usuwanie płytki nazębnej, jednakże do innych ważnych czynników, które powodują próchnicę, można zaliczyć także spożywanie cukrów prostych, podatność tkanek zęba na działanie bakterii, skład śliny, która odgrywa znaczącą rolę w odkwaszaniu środowiska jamy ustnej, a także czynnik czasowy, czyli to jak długo na zęby oddziałują wymienione wyżej elementy.
Naukę dbania o zęby należy wdrożyć już u małych dzieci. Chodzi szczególnie o dobre nawyki, czyli mycie zębów co najmniej dwa razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku. Jak się okazuje, spora część naszego polskiego społeczeństwa nie ma nawet własnej szczoteczki do zębów. Tymczasem zapobieganie próchnicy w domu jest o wiele tańszą opcją niż jej leczenie. Każdy domownik powinien posiadać zestaw składający się ze:
Co prawda Polacy, którzy zdają sobie sprawę z tego, że o zęby trzeba dbać, nieraz posiadają wszystkie potrzebne do tego elementy, jednakże spora część myje zęby zbyt rzadko lub niedokładnie. Niestety kwestia prawidłowej profilaktyki próchnicy to o wiele więcej niż mycie zębów tylko rano lub tylko wieczorem lub, co gorsza jedynie, przed wyjściem z domu.
Najlepiej robić to po każdym posiłku, myjąc dokładnie zęby na każdej ich powierzchni. Codziennie stosuje się też nić do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych oraz usuwa nagromadzony osad na języku, który także jest pełen bakterii. Po każdym myciu warto stosować płyn do higieny jamy ustnej. Można także używać go między myciem zębów.
Ogromne znaczenie ma też dieta. Jeżeli nie da się całkowicie wyeliminować cukrów prostych, to trzeba przynajmniej zasadniczo ograniczyć, na przykład spożywając je raz w tygodniu. Chodzi tutaj szczególnie o słodycze i słodkie napoje. Zamiast tego dobrym zwyczajem jest spożywanie czystej wody oraz przekąski w postaci owoców i warzyw.
Ponieważ większość z nas nie potrafi stosować prawidłowej techniki higieny jamy ustnej, myjąc zęby niestarannie oraz zbyt krótko, spotkania dotyczące higienizacji organizowane gabinetach stomatologicznych są przeznaczone nie tylko dla dzieci, ale także osób dorosłych. Stomatolog pokaże na modelu, w jaki sposób prawidłowo czyścić zęby, a także sprawdzi, czy dany pacjent robi to odpowiednio. Następnie dostarczy wskazówek dla indywidualnego przypadku. Każdy ma bowiem nieco inaczej ustawione zęby i różne warunki w jamie ustnej.
Kolejna ważna kwestia to regularne usuwanie kamienia nazębnego. To jego złogi powodują, że zęby zdecydowanie szybciej się psują. Warto robić to przynajmniej raz w roku, a jeżeli zachodzi taka potrzeba, to nawet częściej. Należy jednak skonsultować to ze swoim stomatologiem.
Higiena jamy ustnej, odpowiednia dieta oraz usuwanie kamienia i osadu nazębnego to zasadnicza część profilaktyki próchnicy. Jednakże można zaliczyć do niej także regularne wizyty kontrolne u stomatologa, a także leczenie minimalnych zmian, które tylko dentysta nieraz jest w stanie dojrzeć.
Pierwsze najważniejsze kwestia to wizyty w celu skontrolowania stanu jamy ustnej co najmniej raz na pół roku. Lekarz sprawdzi dokładnie każdą powierzchnię zęba, jak również przestrzenie między nimi oraz stan dziąseł. Jeżeli tylko okaże się, że jest jakiś minimalny ubytek, lepiej od razu zdecydować się na jego uzupełnienie. Leczenie dużych ubytków jest znacznie trudniejsze i droższe. Taka profilaktyka zaawansowanej próchnicy sprawi, że pacjent utraci niewiele tkanki zęba. Wyleczony wcześnie ząb będzie służył jeszcze latami. Stomatolodzy podkreślają, że pacjent ma dużą szansę zachować własne zęby do końca życia i to nie tylko na skutek małej podatności na próchnicę, ale dzięki higienie i szybkiemu leczeniu. Dbać należy także o dziąsła, ponieważ nieleczone ich problemy doprowadzają do rozchwiania i wypadnięcia zębów.
Nie tylko stomatolog oraz własne starania mogą pomóc w walce z próchnicą. W dużej mierze może się do tego przyczynić także leczenie ortodontyczne. Nie tylko chodzi bowiem o aspekt estetyczny prawidłowego ustawienia zębów. Zęby stłoczone i zachodzące na siebie to zdecydowanie większe ryzyko próchnicy, ponieważ nie ma możliwości ich starannie umyć ani nitkować. Dlatego aparat na zęby, który przywraca prawidłowe ustawienie zębów w łuku, jest także w dużej mierze narzędziem, które pośrednio zapobiega próchnicy.
Nieleczona próchnica powierzchniowa prowadzi do ubytków w głębszych tkankach zębów, a także do zapalenia miazgi czy próchnicy korzeni. To nie tylko ból, ale skomplikowane i drogie leczenie bez gwarancji, że ząb uda się uratować. Niekiedy konieczne będzie usunięcie, co nie tylko psuje efekt estetyczny uśmiechu, ale także powoduje konieczność uzupełnienia braku, ponieważ brak już jednego zęba przynosi konsekwencje zdrowotne. Inne zęby mogą się przesuwać w kierunku braku, są także bardziej obciążone gryzieniem i żuciem. To sprawia, że postępują kolejne negatywne zmiany w jamie ustnej.
Staranna profilaktyka próchnicy jest tania i łatwa. Należy budować świadomość jej konieczności przede wszystkim u dzieci, ale także osób dorosłych ze środowisk, w których występuje z tym problem.
Artykuł powstał we współpracy z centrum stomatologii Allecoudent. Więcej informacji o profilaktyce próchnicy znajdziesz na stronie: http://www.allecoudent.pl/oferta/profilaktyka